W ramach projektu „Konserwator”, który był realizowany w naszej gminie w 2013 r. stażysta dokonał inwentaryzacji ważnych dla dziedzictwa kulturowego obiektów m.in. zabytków oraz przydrożnych kapliczek i krzyży.
Celem inwentaryzacji było usystematyzowanie wiedzy na temat znajdujących się na terenie Gminy Gnojnik zabytków nieruchomych, a także pokazanie Mieszkańcom gminy, jak bogata w zabytki oraz obiekty małej architektury sakralnej (przydrożne kapliczki, figury i krzyże) jest Nasza mała ojczyzna. Karty opisu tworzone były w oparciu o karty ewidencyjne, jednak opracowanie nie jest ewidencją zabytków, a jedynie spisem szeregującym i systematyzującym wiedzę na ich temat. W związku z powyższym przygotowany spis nie może być źródłem szczegółowych informacji nt. historii zabytków, której należy szukać w wielu już istniejących publikacjach książkowych (ich spis znajduje się poniżej).
Z otrzymanych dotąd informacji od Mieszkańców wnioskujemy, że opracowanie cieszy się dużym zainteresowaniem. „Spis inwentaryzacyjny zabytków Gminy Gnojnik” nie jest dokumentem zamkniętym, a Urząd Gminy Gnojnik przygląda się każdej zgłoszonej przez Mieszkańca uwadze. Ewentualne uwagi prosimy zgłaszać w sekretariacie Urzędu Gminy w Gnojniku lub mailowo na adres .
Opracowanie zawiera 142 karty inwentaryzacyjne, na których swoje miejsce znalazło:
- 8 zabytków nieruchomych (zabytkowe kościoły oraz zabudowa wiejska),
- 118 obiektów architektury sakralnej (przydrożnych kapliczek, figur i krzyży),
- 16 obiektów architektury świeckiej, tablic upamiętniających i pomników przyrody.
Spis w formie papierowej dostępny jest w Urzędzie Gminy w Gnojniku. Zapraszamy do lektury.
ZABYTKI NIERUCHOME
OBIEKTY ARCHITEKTURY SAKRALNEJ:
Biesiadki
Gnojnik
Gosprzydowa
Lewniowa
Uszew
Zawada Uszewska i Żerków
OBIEKTY ARCHITEKTURY ŚWIECKIEJ, TABLICE UPAMIĘTNIAJĄCE I POMNIKI PRZYRODY
Bibliografia:
I. Opracowania książkowe
1. Gosprzydowa. Z dziejów wioski i parafii, praca zbiorowa pod red. Barbary Prus, Gosprzydowa 2006
2. Kowalczyk Tadeusz, Gnojnik z dziejów wioski, Wyd. Centrum Kultury w Gnojniku, 2013
3. Krupiński Andrzej B., Poznajemy Gminę Gnojnik. Przewodnik po dziejach i zabytkach, Wyd. Urząd Gminy Gnojnik, 2004
4. Magdoń Jacek, Biesiadki dawniej i dziś, Wyd. Gminny Ośrodek Kultury, Ropczyce 2001
5. Sady Roman, Z dziejów wsi, klucza i gminy, Kraków 1999
6. Wiśniowski Stanisław ks., Dzieje wsi i parafii Gnojnik 1160 - 1939, Gnojnik, 1992
7. Zapiór Marian ks., Parafia św. Marcina w Gnojniku, Rzymskokatolicka parafia św. Marcina w Gnojniku, 2007
II. Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków – aktualny na dzień 28 sierpnia 2013 roku – Tarnów
III. Foldery i mapy turystyczne: „Gmina Gnojnik” , „Gmina Gnojnik – Najpiękniejsze zabytki architektury sakralnej” (2012), „Uszew ma 750 lat – 1255 – 2005”, mapa turystyczna Gminy Gnojnik, „Brzesko i okolice. Przewodnik turystyczny” (2011)
IV. Strony internetowe: Gminy Gnojnik, parafii Gnojnik: www.parafia-gnojnik.pl, parafii Gosprzydowa: www.gosprzydowa.pl, parafii Uszew: www.parafia.uszew.pl, parafii Lewniowa: www.parafialewniowa.cba.pl, www.gosprzydowa.pl/wioska/kapliczki.html, www.brzesko.ws/_Brzesko/documents/Figurki/Uszew/uszew_figurki.asp,
V. Badania własne